Enfilade

From the website of the Geelvinck Hinlopen Huis, a house museum built in the 1680s that boasts some remarkable eighteenth-century interiors:

Dutch Cartography of Russia, 16th-18th Centuries / Nederlandse Kaarten van Rusland, 16e-18e eeuw
Museum Geelvinck, Amsterdam, 4 July 2009 — 1 February 2010

Pontus Euxinus of Nieuwe en Naauwkeurige Paskaart van de Zwarte Zee, ontworpen door N.Witsen, Reinier & Iosua Ottens, 1723

De kaarten maken deel uit van de collectie van Jhr. Dr. Igor Wladimiroff, zoon van een naar Nederland geëmigreerde Rus. Wladimiroff promoveerde onlangs in Groningen op een onderzoek in Russische en Nederlandse bronnen naar de relatie en rol van Witsen en Vinius bij de cartografie van Rusland. Midden 16e eeuw ontdekten de Engelsen door toeval een nieuwe handelsroute via de Witte zee naar Moscovié. In hun kielzog volgden de Nederlanders. Vanaf begin 17e eeuw kwamen Nederlandse kooplieden, ambachtslieden en diplomaten in toenemend aantal naar Rusland. In dezelfde periode gingen de Nederlandse koopvaarders de wereldzeen bevaren en golden al spoedig de zee- en landkaarten van de Nederlandse cartografen als de beste ter wereld. Hun namen spreken nog altijd tot de verbeelding: Ortelius, Waghenaer, Mercator, Hondius, Blaeu, Janssonius en vele anderen.

Het was logisch dat in de Nederlanden ook behoefte ontstond aan betrouwbare kaarten van Rusland. Al was het alleen maar vanwege de herhaalde pogingen om via de noordelijke kust van Rusland een doorvaart naar China en Indië te vinden. Voortbouwend op de primitievekaarten die eerder in het Westen gemaakt waren, streefden de Nederlandse cartografen ernaar hun kaarten van Rusland te verbeteren. Gelet de hiervoor genoemde reden was dat echter een groot probleem.

Alleen door eigen kennis en waarneming, door vertrouwelijke contacten met ontwikkelde Russen en door het smokkelen van geheime informatie, kon men aan cartografische gegevens uit Rusland komen. Nederlanders die in de 16e en 17e eeuw uit Rusland cartografisch materiaal meebrachten waren onder andere: Olivier Brunel, Willem Barentsz, Isaac Massa, de gebroeders Kluytting, Nicolaes Witsen en Jan Struys. . .